Voorwoord
Dit document is een vierjarig jaarverslag. De reis van Stichting jeugdhulp voldoende beschermd is officieel op 21 maart 2021 gestart. We hadden als doel kinderrechten leidend Laten worden in ieder stukje beleid wat kinderen aangaat met verblijf In de jeugdzorg.
De reis die we met JVB tot nu toe hebben gemaakt Is vanuit het perspectief van Mensen die slachtoffer zijn geworden van kindermishandeling en geweld In de jeugdzorg een best verontrustende reis.
Ja We hebben mooie Mensen ontmoet op onze reis. Maar op onze reis zijn we ook veel cognitieve dissonantie tegengekomen waarvan we niet kunnen beschrijven hoe verdrietig Dit is. Want deze cognitieve dissonantie maakt dat eigenlijk In de afgelopen 50 jaar de Staat en de sector jeugdzorg niet meer in het belang van kinderen is gaan werken, dan dat je wel zou mogen verwachten in een welvarende ontwikkelde samenleving als Nederland.
Maar wees gerust op deze reis zijn er ook mooie ontwikkelingen geweest.
Inleiding
Behalve dat we met jullie willen delen wat we de afgelopen 4 jaar zoal hebben gedaan, hebben we er ook voor gekozen om een storyteller, 10 stakeholders te laten interviewen die we gevraagd hebben om een open, eerlijk en transparant verhaal te delen over hoe ze JVB hebben ervaren en wat ze van JVB bevinden. Want wij kunnen onszelf wel geweldig vinden maar als degene waarbij we betrokken zijn of waar we mee in gesprek gaan Omdat niet als prettig ervaren dan gaan we Natuurlijk geen stap verder komen. Dit neemt niet weg dat wij ons verleden gaan conformeren aan de wensen van anderen dus we zullen confronterend blijven en kritisch maar hier en daar leren we gaandeweg dat soms honing beter werkt da azijn.
We gaan niet alles benoemen van wat we de afgelopen 4 jaar hebben gedaan. We gaan er een aantal dingen uitpikken waarvan wij denken dat het belangrijk is om het met jullie te delen Opdat je een beeld krijgt over wie we zijn, wat we doen en hoe we het doen.
Wat we wel nog belangrijk vinden is dat ons het volgende opvalt;
Op vele congressen, evenementen, bijeenkomsten zijn we geweest. We zouden ze een voor één kunnen op noemen, maar wat het allerbelangrijkste is wat ons opviel en belangrijk is om te benoemen is dat op al die plekken er eigenlijk nergens met rood werd onderstreept dat de Nederlandse Staat en de sector jeugdzorgzorg zich niet houdt aan grondwet artikel 94. Deze wordt genegeerd. Dit maakt dat er zaken kunnen blijven gebeuren die niet oké zijn m.b.t. kinderen en jongeren in de jeugdzorg. Dit maakt dat wij durven stellen, dat te vaak niet in het belang en vanuit de rechten van kinderen en jongeren wordt gehandeld.
Lees hier en oordeel zelf Grondwet Artikel 94:
Voorrang internationale rechtsorde boven nationale wet.
In dit artikel staat dat afspraken in internationale verdragen en beslissingen van internationale organisaties belangrijker zijn dan Nederlandse wetten. Het is mogelijk dat nationale wettelijke voorschriften in strijd zijn met internationale bepalingen. Dan gaan de internationale bepalingen voor.
Mocht blijken dat nationale wettelijke voorschriften in strijd zijn met internationale bepalingen in verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisaties, dan moet de toepassing van de nationale voorschriften achterwege worden gelaten; de internationale bepalingen gaan dan voor.
Dit betekent dat iedere overheidsorganisatie en iedere rechter de plicht heeft een Nederlandse wet niet toe te passen, als een internationaal verdrag iets anders zegt dan onze wet. Dit is alleen zoals in het verdrag rechten en plichten van burgers staan.
Onze activistische oprichter huig de groot is met pensioen gegaan.
lees hier zijn brief.
Mulock Houwer lezing 2024 - Met je eigen wortels groei je het mooist.
Deel 1: Ontschuldingings brief van een moeder
Deel 2: Beste intenties
Deel 3: Wat hebben professionals nodig om minder uit huis te plaatsen
Wij zijn partners geworden van het kinderrechtencollectief
geschreven door Carola Rossing “Ik ken Daisy Petrona uit de tijd dat we gesprekken voerden voor Commissie De Winter. Deze commissie deed onderzoek naar het geweld in de jeugdzorg, bij kinderen die tussen 1945 en heden in jeugdzorginstellingen of pleeggezinnen verbleven,” aldus Marlene van Steensel. “Behalve een gedeeld verleden hebben we een gezamenlijk streven voor de jeugdzorg: luisteren naar de kinderen en het respecteren van hun rechten.” Naast haar werk als hbo-docent Social Studies, schreef ze een roman waarin de jeugdzorg een centrale plek inneemt en runt ze de stichting BE4YOU2. Een organisatie die de levenservaring van uithuisgeplaatsten positief omzet naar kennis en deskundigheid. Bundeling van krachten Ze zoeken vaak de samenwerking op. Marlene: “Juist omdat we ieder onze eigen expertise hebben, die complementair aan elkaar is, bundelen we graag onze krachten voor hetzelfde doel. Stiching Jeugdhulp voldoende Beschermd (JvB) richt zich meer op de actuele thema’s in het hier & nu. Met hun activisme houden ze de sector alert. Bij BE4YOU2 richten we ons ook op het verleden: wat kun je leren van het verleden en beter doen in de toekomst? In groepsbijeenkomsten hebben we het erover hoe je vanuit je ervaringen kracht kunt mobiliseren, en verder kunt ontwikkelen. Daisy is een trouwe bezoeker van deze bijeenkomsten. Daarnaast werken we bij BE4YOU2 ook samen met professionals en onderzoekers in het jeugdzorg domein. We laten ons dan graag kritisch bevragen door JvB, zoals nu in het onderzoek Explosieve Ervaringen; geweld tegen jeugdigen in het jeugddorp in de Glind, dat wij samen met de Erasmusuniversiteit doen bij Pluryn.” Rechtspositie als uitgangspunt Waarin kijkt de JvB anders? Marlene: “In de jeugdzorg kijkt men veelal met een diagnostische psychologische blik: ‘wat is er mis met dit kind of dit gezin?’ Om het heel plat te slaan: ‘deze ouders of kinderen deugen niet’. Daarmee kom je niet echt verder. JvB zegt daarentegen: ‘Wat is er gedaan om de kinderrechten te waarborgen?’ Dat vind ik zo krachtig!” Als je vanuit de rechtspositie kijkt, ontvouwt zich volgens Marlene namelijk een ander proces. “Vandaaruit zeg je dat deze persoon recht heeft op veiligheid, huisvesting, behandeling, onderwijs, gezond voedsel, etc. Dat geeft hoop en perspectief. Je moet je als gemeente en professional blijven inzetten om kansen voor kinderen te creëren, waardoor zij kunnen groeien en uit de malaise kunnen blijven. Het kan mij behoorlijk irriteren als men zich denigrerend over deze mensen uitlaat en daarmee ook steeds aan hun kansen knabbelt.” Continuïteit vraagt steviger fundament In de onderstroom blijkt het gedeelde verleden iets waardevols toe te voegen. Marlene: “We zijn trouw aan elkaar en hebben vertrouwen in elkaar. Dat is denk ik wel eigen aan kinderen die zelf veel tegenwind hebben gekregen tijdens hun jonge jaren. Daisy en ik steunen en stimuleren elkaar. Ik bewonder in Daisy hoe zij zich vastbijt in zaken; het is een echte terriër. Ze is enorm sterk in het in gesprek komen en blijven met mensen en organisaties, ook als ze in eerste instantie wordt uitgesloten.” Marlene wil JvB de suggestie doen om wel hun fundament te verstevigen. “Als Daisy of Angelo wegvallen, missen we écht wat in de sector. In mijn ogen mag JvB als organisatie meer investeren in continuïteit en een groter dragend fundament van kennis creëren. Iemand moet wel de kinderrechten in de jeugdzorg op de agenda blijven zetten! Ik adviseer hen om vooral daarop de focus te blijven leggen, ook in de opdrachten die zij geven aan hbo-studenten Social Work.”
Interview met Suzan Terweij, voormalige inhoudelijk directeur van Parlan.
geschreven door Carola Rossing:
“Het zal zo’n vier jaar terug zijn dat we binnen Parlan in Heerhugowaard met de
gesloten afdeling uit ons gebouw moesten. Een vermindering van het aantal
plekken stelde ons noodgedwongen voor de keuze om na te denken waar en op
welke manier we onze jongeren fijn konden laten wonen,” aldus Suzan Terweij,
inhoudelijk directeur. Dat was het moment waarop ze als één van de eersten in
de gesloten jeugdzorg de ommezwaai maakten. “We gingen van tijdelijke,
gesloten opnames naar langer durende, open woonplekken voor dezelfde
doelgroep.”
Vinger op de zere plek
Deze wending ging niet zonder slag of stoot. Suzan: “Het was echt een stap om
jongeren met ingewikkeld gedrag te laten wonen in ‘open’ huizen, gewoon in een
woonwijk, te midden van de maatschappij. Toen ik over deze transitie op
LinkedIn deelde, kwamen gemengde reacties. Jeugdhulp voldoende Beschermd
(JVB) was wél meteen enthousiast.” Toch was het spannend voor Suzan om ja te
zeggen toen ze vroegen om langs te komen. “Ze geven onomwonden feedback
vanuit hun eigen ervaring en expertise. Met kritische vragen legde JVB meteen
de vinger op de zere plek. Feedback van mensen die spreken uit eigen ervaring
is extra indringend. Het ráákt gewoon om te horen wat iets met ze gedaan heeft.
Moeten erkennen dat sommige dingen niet geholpen hebben, ondanks dat je
dacht dat het wel hielp, is nodig, maar niet altijd prettig.”
De blinde vlekken aankijken
Ze geeft een voorbeeld. “Uit veiligheidsoverwegingen kan de begeleiding in de
gesloten jeugdzorg ervoor kiezen om de kamers van cliënten te controleren.
Daarbij hebben we niet altijd in de gaten wat het met cliënten doet, als we
zomaar aan hun spullen zitten. Ervaringsdeskundigen kunnen ons dat feilloos
vertellen. Zij kunnen je als geen ander laten nadenken over de keuzes die je
maakt.” Suzan is ervan overtuigd dat je ze juist daarom moet uitnodigen. “Ook
de criticasters. Ik noem het ‘de tegendruk organiseren’. Het is waardevol om je
visie aan meerdere perspectieven te toetsen. Dat helpt je de blinde vlekken te
zien en te kijken of het ook anders kan. Maar eerlijk is eerlijk, het vraagt wel
moed.”
Aanwakkeren van verlangen
Om verandering met succes door te voeren, moet je als organisatie echt het
verlangen hebben om het anders te willen aanpakken. Zo niet is het volgens
Suzan gedoemd te mislukken. In JVB ziet ze een partij die dit verlangen
aanwakkert. “Veranderen vraagt lef en volharding, en dan is dat extra duwtje van
een externe partij, zoals JVB, vaak goede brandstof. We stonden er ook achter
dat ze iets over hun bezoek bij ons publiceerden.” Maar ze wil er wel een
kanttekening bij plaatsen. “Ook al zijn ze spot on met hun opmerkingen, in de
gesprekken is het soms wel slikken. De manier waarop ze feedback geven kan
iets genuanceerder. Ook de oplossingen die ze aandragen, kunnen rigoureus
zijn. Je bent in de jeugdzorg onderdeel van een systeem en een slagschip keer
je niet zomaar. Bij verandering moeten vele belangen samengebracht worden.
Toch ben ik blij met JVB, want samen gaan we voor de beste jeugdzorg. We
hebben dezelfde intentie.”
Achtergrond info:
Mede n.a.v. de gesprekken met jeugdzorgplus organisatie, heeft JVB samen met Suzan het Houd ons Scherp´ document gemaakt.
Interview met Harm Wijgergangs, voorzitter Raad van Bestuur van de Mutsaersstichting.
(Huig en Helga hebben Harm in 2021 bij Via Jeugd voor het eerst ontmoet, tijdens hun reis langs alle jeugdzorg Plus organisaties. Later heeft Harm de overstap gemaakt naar Mutsaersstichting.)
geschreven door Carola Rossing “De activistische toonzetting die Jeugdhulp voldoende Beschermd (JvB) bij hun start in 2021 had, stuitte me ronduit tegen de borst”, trapt Harm Wijgergangs, voorzitter Raad van Bestuur van de Mutsaersstichting, het gesprek af. Hij windt er geen doekjes om: het eerste contact verliep duidelijk niet bepaald soepel. “Inhoudelijk beschreef JvB in hun manifest goede dingen, maar de posts op LinkedIn waren behoorlijk aanvallend. Met zo’n houding bereik je het doel niet.” Drastische ombouw in het speelveld Vanuit het kabinet lagen er op dat moment plannen voor drastische hervormingen: de gesloten jeugdhulp moest van grootschalige locaties naar kleinschalige, open woonplekken gaan, midden in de samenleving. Met vanaf 2030 geen gesloten plaatsingen meer. Harm: “Ook ik kreeg toen op mijn werkplek bij Via Jeugd in Cadier en Keer, de opdracht voor ombouw. Niet eenvoudig maar wel zeer noodzakelijk. Een gesloten jeugdzorg, waar jongeren totaal afhankelijk zijn van de volwassenen, vraagt een professionaliteit die zó groot is, dat we alleen maar de goede dingen moeten doen en anders direct moeten stoppen! We willen dat jongeren bij binnenkomst voelen: Hee, hier ben ik welkom! en niet: Hoe kom ik hier zo snel mogelijk weer weg?!” Samen koffiedrinken “De vraag is echter: hoe doe je dat? Waar doen we goed aan?!”, aldus Harm. Eén ding is voor hem wél duidelijk: hoe je tot verandering komt. Harm: “Samen! En met ruzie maken kom je niet verder, we moeten vooral in dialoog met elkaar.” Ondanks al zijn irritatie ging hij daarom in op een uitnodiging van JvB om samen koffie te drinken. “Een systeem werp je niet zomaar omver. Het is een proces van afbouw en ombouw, en daarvoor moet je met elkaar constructief samenwerken en de krachten blijven bundelen. Vanaf dat moment hebben we regelmatig goede gesprekken gevoerd. Ons gemeenschappelijke doel, dat we deze jongeren niet moeten opsluiten, blijft te allen tijde leidend.” Bescherming van de jongeren Harm: “JvB heeft de afgelopen jaren veel zaken aan de kaak durven stellen met betrekking tot de rechten van het kind. Ze halen er ook wetenschappelijke onderzoeken bij. Dat doen ze goed. Daarnaast wijzen ze ook op de verschillen in regime. Een civielrechtelijke plaatsing vraagt andere begeleiding dan een strafrechtelijke plaatsing. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat jongeren na een trauma thuis, nog een trauma bij jeugdzorg oplopen, zoals Jason ons -via de media- liet zien. Tegelijkertijd stelt het professionals voor ethische vraagstukken. Soms voor echte dilemma’s. Zo werken we van de ene kant aan wat we noemen ‘autonomie bevorderende zorg’, en van de andere kant hebben onze professionals menig suïcidale jongere tegen zichzelf te beschermen. Hoe breng je dit samen? Een paradox die soms bijna niet te doen is. We belanden regelmatig bij die ene vraag: waar doen we goed aan?” Uit de tunnelvisie Daarvoor kan JvB een nuttige sparringpartner zijn. “Ik wil ze echt complimenteren met de veranderde toonzetting. Ze reflecteren nu samen met professionals over de zorg. Dit doen ze vanuit hun gedachtegoed: ‘doe het samen met de jongeren’. Onze therapeuten waren echt geïnteresseerd in hun perspectief. Het lijkt een open deur, maar blijkbaar is dit geluid toch belangrijk. Ze halen professionals uit een tunnelvisie en zetten ze aan het denken. Als we zo de verschillende perspectieven bij elkaar durven leggen, kunnen we gezamenlijk tot betekenis én wellicht ook tot de juiste antwoorden komen.”
Interview met Frank van de Schans, orthopedagoog, onderzoeker en docent bij de Fontys Pedagogiek in Eindhoven.
Geschreven door Carola Rossing
“Als we de jeugdhulp willen veranderen, moeten we studenten óók bewust maken van wat níet werkt. Daarom ben ik blij dat we met Jeugdhulp voldoende Beschermd (JVB) kunnen samenwerken. Via hen krijgen we onderzoeksopdrachten zonder eenduidige antwoorden, waardoor we onze studenten in contact kunnen brengen met complexe situaties. Zo leren studenten een eigen mening te ontwikkelen en kritisch te durven zijn,” aldus Frank van de Schans, orthopedagoog, onderzoeker en docent bij de Fontys Pedagogiek in Eindhoven.
Kritisch durven zijn of kiezen voor een voldoende?
Er zijn veel opdrachtgevers bij de Fontys Pedagogiek die direct gelieerd zijn aan de jeugdzorg. Frank: “Bij een aantal daarvan zie ik dat ze via een onderzoeksopdracht bevestiging zoeken van hun werkwijze. Voor JVB geldt het omgekeerde. Zij bevorderen een kritische attitude en wijzen onze studenten op het ontbreken van het kindperspectief. Zij zijn daarmee een krachtige toevoeging voor de jeugdzorgopleidingen.” Dat sluit aan bij de eigen ervaringen van Frank. “Wij leren de studenten geweldloos om te gaan met het verzet van kinderen. Dwang is nooit de oplossing. Op stage echter moeten stagiaires in de werkwijze van een team mee. Het betekent soms dat ze lastige kinderen wél met dwang moeten vastpakken. Dat kan behoorlijk intimiderend zijn en ze voor een dilemma plaatsen: kritisch durven zijn, of met de beoordeling in het achterhoofd toch maar meedoen met de dwanghandelingen?!? Met Daisy krijgen ze een ander voorbeeld.”
Zie de mens achter het gedrag
Frank heeft hiervoor in de TBS wereld gewerkt. Daar heeft hij geleerd dat we ons niet op het gedrag moeten richten, maar op de mens erachter. “Als iemand weerstand tegen je heeft, gaat het meestal niet om jou als persoon, maar om de machtssituatie. Zeker in mijn tijd gold daar: regel is regel en de professional is de baas. Dat werkt als een rode lap op een stier bij TBS-cliënten. In de gesloten sector van de algemene jeugdzorg is het niet anders. En de reflex op vervelend gedrag is: de regels nóg strenger maken. Daarmee wordt de strijd alleen maar groter. Als opleider zeg ik: doe het anders! Neem iemand serieus vanuit het beeld dat hij zélf heeft. Als iemand paranoia is en denkt dat iedereen hem dood wil maken, kun je zeggen dat dat niet waar is, maar je kunt ook samen vanuit díe werkelijkheid op zoek gaan naar antwoorden: hoe zou je hiermee om kunnen gaan en wat zou hierin helpen? Of: wat zou je hierin zelf kunnen doen? Zo kunnen we connectie maken op menszijn in plaats van op gedrag.”
Professionals uitnodigen tot nadenken
Frank en Daisy vinden elkaar in dit menselijke perspectief. Als ze daarover iets terugkoppelen naar de sector, wordt dat vaak niet in dank afgenomen. Frank: “Op een goede manier kritisch zijn en opbouwende feedback geven is een ware kunst. Binnen de jeugdzorg wordt dan meteen geroepen: ‘Maar er gaat ook heel veel wél goed!’ Eigenlijk ben je dan je gesprekspartner al kwijt. Ik herken wel het ongeduld dat ik bij Daisy voel. Soms denk ik ook: ‘Maar zie je dat zelf dan niet??!’ Voor je het weet schiet je dan in de valkuil van stelling nemen of aanvallen. De kunst is om vragen te blijven formuleren die de ander uitnodigen tot nadenken. Dit zou ik ook echt aan JvB willen meegeven. Hoewel ze hierin al heel erg gegroeid zijn, sinds de beginjaren, is hun boodschap soms nog aanvallend. Wat ook werkt: maak feedback onpersoonlijk en generiek, dan blijf je uit het welles/nietes verhaal.” Teveel vertrouwen op de vertrouwde handelingen Het valt hem op dat veel professionals zich neerleggen bij de (financiële en politieke) situatie van de sector. Frank: “Onder het mom van ‘het kan gewoon niet anders’, volgen ze soms te makkelijk de protocollen of richtlijnen van de instelling. Terwijl zelfs in de beroepscode van de social workers staat dat de professional kritisch moet zijn naar de opdrachten van de werkgever, en aan de bel moet trekken als het kind de dupe dreigt te worden. Gelukkig doen JvB en Daisy dat wel.” Wat het bitterzoet maakt, is dat de meeste jeugdzorg professionals hun werk oprecht vanuit passie doen.”We zien het ook terug bij stakingen: alleen degenen die op de stakingsdag vrij zijn, staken mee. De anderen voelen zich te verantwoordelijk voor de kinderen en vertrouwen gewoon op de vertrouwde handelingen. Ook daarom komt verandering in de zorg moeilijk van de grond. We hopen onze studenten bewust te maken van deze context en ze te laten zien dat je altijd een keuze hebt om echt vanuit de rechten van een kind te werken.”
Zie hier de pagina met onze onderzoeken die we samen met studenten van Fontys de afgelopen jaren hebben gedaan.
Interview met Jayden Habibi, finalist van v-rede Geschreven door Carola Rossing
“Voordat ik het over de rol van Daisy kan hebben moet ik eerst wat context geven,” begint Jayden Habibi het gesprek. “Ik ben nu 18 en nog maar net uit de jeugdzorg. Toen ik 7 was, werd ik samen met mijn oudere zus en jongere broertje en zusje uit huis geplaatst. Zomaar uit het niets, met spoed, vanwege de financiële problemen thuis. Vanuit het gastgezin gingen we naar de crisisopvang, en vandaar naar een pleeggezin. Ik zag meteen dat de andere pleegkinderen werden mishandeld.”
Je staat er alleen voor
Jayden heeft vele vernederingen moeten doorstaan. “Mijn pleegvader kon in woede uitbarsten, je dan vernederen en/of fysiek mishandelen. Je moest erg letten op wat je zei, want je wist nooit wat er ging gebeuren. Zwijgen was het beste, maar dat kon ik in eerste instantie niet. Het was gewoon onrechtvaardig en klopte niet. Sowieso was de belangrijkste regel in huis: alles wat hier gebeurt, blijft in dit huis. Dat gaf een onveilig gevoel en veel kinderen liepen weg. Ik heb ze zelfs van het balkon op de eerste verdieping zien springen.” Achter de schermen deed zijn pleegmoeder op haar manier mee. “Zij haalde mijn kamer overhoop en scheurde uit mijn dagboeken de voor hen belastende pagina’s. Dat mag helemaal niet; dat is mijn privacy.” Elk contact met de buitenwereld hierover werd Jayden onmogelijk gemaakt. “Die keer dat ik een diepe snee opliep door de agressie van mijn pleegvader, wilde ik de kindertelefoon bellen. Daar sprongen ze voor. Mijn mails met noodkreten werden ook onderschept. En natuurlijk volgde er altijd straf.
Ik kon geen kant op.”
Je wordt niet geloofd Wat hij het allerergst vindt, is dat alle betrokken volwassenen – ook de instituties – niet luisteren naar de kinderen en ze al helemaal niet geloven. Jayden: “En de grootste grap – maar niet heus – is dat ze alles ‘in het belang van het kind’ doen. Wat je inbrengt wordt verdraaid en uiteindelijk worden je eigen woorden tegen je gebruikt. Ik had ook nog de pech dat mijn pleegvader bij de jeugdzorg werkte, dus daar werden mijn ervaringen al helemaal niet serieus genomen.” Bij andere instanties werd hij voor zijn gevoel alleen maar ter verantwoording geroepen. “Zelfs bij de inspectie. Dan zit er een rijtje professionals tegenover je en sta je daar als kind in je eentje. Echt intimiderend. En dan hoop je dat het over jou gaat. Maar nee hoor, ze vragen alleen: ‘waarom heb je je niet aan de regels gehouden?’ In de vraag zelf zit al een beschuldiging. Meer en meer ging ik op slot; het was zo ontzettend vermoeiend. Ik stopte ermee om me uit te spreken, aangezien het me toch alleen maar mijn vrijheid kostte.”
Licht aan de horizon
Net toen Jayden het moedeloze gevoel had dat hij hier nooit meer uit zou komen, en hij paniekaanvallen kreeg, kwam hij via de Instagram met Daisy in contact. “Daisy vertelde mij over ‘kinderrechten’, datgene waar ik recht op heb als jeugdzorgkind. Ik was helemaal verbaasd. Bij de jeugdzorg hoorde ik alleen maar over ‘regels’. Sterker nog, waar ik voor mijn rechten opkwam, werd ik gestraft. En Daisy vertelde me ook dat je een tegemoetkoming kon krijgen.” Deze informatie leidde uiteindelijk naar de grote ommekeer in Jayden’s leven. “Natuurlijk ontdekten mijn pleegouders dit app-contact met Daisy. Ik moest de appjes één voor één schuldbewust voorlezen. Vervolgens dreigden ze dat ze ervoor zouden zorgen dat ik dat geld nooit zou krijgen, want ‘jij bent niet slachtoffer-waardig. Daarvoor moet je een levenslang trauma hebben’. Ook moest ik het contact met Daisy verbreken. Toch heb ik dankzij haar de moed verzameld om een aanvraag in te dienen bij Commissie de Winter.” Toen zijn pleegouders erachter kwamen, volgde zoals gebruikelijk een agressieve reactie van zijn pleegvader, maar deze keer wist hij een spraakopname te maken. “Na ruim 10 jaar moest ik ineens vertrekken. Ik werd terug bij mijn moeder geplaatst, met de boodschap ‘ga maar, want jij wilt wat anders dan waar wij voor staan’…”
Steun en stimulans
Eindelijk kon Jayden nu Daisy ontmoeten. “Die eerste keer was echt een magisch moment voor mij. Vooral omdat zij precies wist waar ik doorheen ging, daar zij dit ook heeft meegemaakt. We begrijpen elkaar woordeloos, omdat we dezelfde realiteit met ons meedragen. Ik bewonder Daisy omdat ze, ondanks alles, zich inzet voor verandering, zodat andere kinderen niet hetzelfde geweld hoeven te doorstaan.” Vanaf dat moment is zijn leven in een stroomversnelling geraakt. “Ze bood aan mee naar de inspectie te gaan. Het is zo ongelooflijk fijn als iemand voor jou en jouw rechten opkomt. Ik kan je niet zeggen hoezeer ik daar al die jaren naar heb verlangd. Het feit dat ze er voor mij was betekende enorm veel voor me. Voor het eerst voelde ik me weer veilig genoeg om iets te durven zeggen. Dat gevoel van bescherming heb ik lange tijd niet gekend.” Vervolgens vroeg Daisy hem zijn verhaal te doen op tv. “Ze was door de NOS gevraagd om te reageren op de tegemoetkomingen in de jeugdzorg en mocht iemand meebrengen. Het was al cool, dat ze mij hiervoor uitkoos, maar nóg vetter was haar stimulans en betrokkenheid tijdens mijn deelname aan de debatwedstrijd Op weg naar het Lagerhuis. Al die keren ging Daisy met me mee. Het is een lang traject, van de selectierondes tot de uitzending bij NPO2. Zonder haar steun had ik het niet gered.” Het mooie was dat Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop in de jury zat. “Hij was zo onder de indruk van mijn speech, over mijn ervaring met de jeugdzorg, dat hij na afloop contact met me opnam om mij voor te stellen aan zijn fractie GL/PVDA en connecties te leggen.”
Ambassadeur voor alle kinderen
En dóór ging de stroomversnelling. Dankzij Daisy’s connectie met Mirjam Blaak, directeur van Defence for Children Nederland, werd Jayden vervolgens uitgenodigd bij de wereldconferentie Access to Justice for Children and Legal Remedies in Genève om bij de dragen aan het VN kinderrecht. “Zo vet! Als één van de drie VN jongerenvertegenwoordigers vanuit Nederland mocht ik afgelopen december naar deze conferentie. Ook daar mocht ik in het hoofdprogramma spreken. Een volgende kans om mijn ervaringen met de Nederlandse jeugdzorg te laten horen. Weet je wat het is? Al die jaren moest ik me inhouden en stil zijn. Ze namen me nooit serieus. Eindelijk mag ik nu mijn verhaal vertellen. En dat móet gehoord worden, want mijn verhaal is helaas het verhaal van talloze andere kinderen die door de jeugdzorg uit huis geplaatst zijn. De rol van Daisy? Ze heeft mij geholpen om mezelf niet meer stil te houden. Me hierover blijven uitspreken staat nu hoog op mijn agenda.” En wat zo fijn voor Jayden is, de volgende mogelijkheid dient zich alweer aan. “Ja, zo vet! In Genève zat Najat Maalla M’jid naast me. Zij is de speciale vertegenwoordiger van de VN op het gebied van geweld tegen kinderen. Ik kon het goed met haar vinden en nadat ik had gesproken, heeft ze me uitgenodigd naar de VN in New York te komen. Natuurlijk doe ik dat! Hopelijk kunnen we daar internationaal druk uitoefenen voor de rechten van álle kinderen.”
Interview met Isabella Roos, jeugdrecht advocaat bij Advocatenkantoor Roos en bestuurslid van de Vereniging van Nederlandse Jeugdrecht Advocaten.
Geschreven door Carola Rossing:
“De bereidwilligheid om minderjarigen te helpen die in de problemen zitten, is er
in ons land zeker wel. Toch blijkt het soms moeilijk om oplossingen voor deze
jongeren te realiseren,” aldus Isabella Roos, jeugdrecht advocaat bij
Advocatenkantoor Roos en bestuurslid van de Vereniging van Nederlandse
Jeugdrecht Advocaten. “Aangezien maatschappelijke ondersteuning enigszins
buiten ons vakgebied valt, maar wel wezenlijk is voor het hele proces, heb ik via
ouders weleens contact gehad met Jeugdhulp voldoende Beschermd (JVB).”
Steeds complexere maatschappij
Sommige ouders redden het niet zelfstandig. Isabella: “Zeker met
zorgbehoevende kinderen is het soms lastig voor ouders om alles thuis in goede
banen te leiden. Op kantoor spreken we over ‘regeltjes druk’. Hoeveel regels zijn
er vanuit de overheid wel niet? Ik snap best dat ouders door de bomen het bos
niet meer zien.” Jeugdzorg kan dan ineens betrokken raken om voor het kind en
naast de ouders te gaan staan. En als het daar vastloopt, komen de gezinnen bij
Isabella in beeld. “Ook al spreken wij vooral de ouders, toch staat het belang van
het minderjarige kind altijd voorop. ‘Belang van het kind’ is natuurlijk een ruim
begrip dat je helder moet kaderen. Waar hebben we het precies over? Ik ben blij
dat de kinderombudsman hiervoor een praktische tool heeft ontwikkeld; een
stappenplan dat iedereen mag gebruiken. Zoek online maar eens op Het beste
besluit voor het kind.”
Verbindende schakel in het proces
Hoewel Isabella ook in contact staat met jeugdzorg, is ze blij dat JVB zo goed de
weg weet in het zorglandschap. “Er zijn zoveel schakels binnen de jeugdzorg, en
vanuit de advocatuur hebben we daar soms minder goed zicht op. Dat is ook niet
onze taak, maar iemand zal zich toch duurzaam voor het gezin moeten inzetten.
Vergeet niet dat een juridische procedure soms maanden kan duren. Ouders
voelen zich vaak machteloos en geïsoleerd. Hulpverleners controleren en
rapporteren, maar wie draagt zorg voor het hele proces en brengt de jongere
‘naar de eindstreep’? Bij wie die verantwoordelijkheid ligt, is niet altijd duidelijk.
Als hierin meer ondersteuning nodig is, heb ik gezien dat ik op JVB kan rekenen.
Zij zullen niet voortijdig loslaten. Soms gaat het om zoiets simpels als aan de
ouders uitleggen wat er gebeurt, wat de volgende stap is, en de mogelijkheden
en onmogelijkheden met ze bespreken. Ze begeleiden in het emotionele proces
en daar goed bereikbaar in zijn, geeft een ouder overzicht en rust.”
Creatief in passende oplossingen
Isabella is gecharmeerd van de oplossingsgerichtheid van JVB. “Ze hebben een
groot netwerk en kunnen regionaal overzien welke zorgpartij mogelijk ingezet
kan worden. Ook hebben ze goede kennis van het zorgsysteem in het algemeen.
JVB kan dus de situatie vertalen naar de zorgkaart, iets wat wij niet kunnen.”
Isabella waardeert in Daisy haar betrokkenheid en creativiteit in het vinden van
oplossingen. “Ook al zijn er slechts enkele zaken waarin we allebei door de
ouders betrokken zijn, toch valt me op dat Daisy passende oplossingen weet te
bedenken. Opgeven is geen optie voor Daisy en een jongere is voor haar ook
geen papieren dossier. Als ervaringsdeskundige weet zij welke impact dit op die
jongere heeft, is mijn indruk. Wat ik met Daisy deel is dat we opkomen voor de
rechten van een kwetsbare groep minderjarigen. We kunnen niet alles oplossen,
maar met elkaar komen we wel verder dan alleen.”
Interview met Eddy Smid, ouder
geschreven door Carola Rossing
“Wat ik zo sterk vind aan het uitgangspunt van deze stichting: Daisy en collega’s zullen zich altijd hard maken voor het welzijn van de kinderen. En voor de duidelijkheid, dat hoeft niet per definitie goed voor de ouders te zijn. Maar als vader wilde ik dat ook; het ging mij erom dat het mijn kinderen goed ging. Alleen zag de jeugdzorg mij zo niet,” aldus Eddy Smid.
Zwaar op de proef gesteld
Zijn drie kinderen van 18, 16 en 12 zijn nu weer bij hem thuis, maar dat is tijden anders geweest. Eddy: “Wanneer je in een vastgelopen situatie zit met jeugdzorg, waarbij je als ouder het gevoel hebt dat je geen kant meer op kunt, is het wel heel fijn dat je bij Jeugdhulp voldoende Beschermd (JVB) kunt aankloppen. Via het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) kwam ik bij Daisy terecht. Concreet zat ik met vragen als: wat kan ik nu nog als ouder, hoe moet ik het aanvliegen en hoe kan ik goed blijven communiceren met mensen die mijn kinderen geweld aandoen?! Mijn veerkracht werd zwaar op de proef gesteld. Ik zag soms even niet meer hoe nu verder, want al bedoelde ik iets constructief, dan nog werden mijn opmerkingen door jeugdzorg geframed als: ‘deze ouder werkt niet mee’. Of: ‘deze ouder blijft zich verzetten’. Zo’n beeld komt natuurlijk in het dossier dat tijdens een rechterlijke procedure tegen je gaat werken. Door de onvermoeibare inzet van Daisy is het gelukt om mezelf toch niet te verliezen.”
Het eerlijke gesprek mogelijk
Eddy heeft de hele samenwerking met JVB als professioneel en toch persoonlijk ervaren. “Daisy heeft een luisterend oor, in de zin dat ze wil doorgronden waar het hier écht over gaat. Ze stelt ook de nodige vragen, maar nooit vanuit een waardeoordeel. Dat er ook voor mij alle ruimte was om vragen te stellen, waar het onduidelijk was, kende ik nog niet. Het was een open en eerlijke informatie uitwisseling. En er was ook iemand die mijn kant van het verhaal begreep.” Na zoveel jaren met de jeugdzorg gecommuniceerd te hebben, moest Eddy erg hieraan wennen. “Er zijn maar weinig mensen die begrijpen hoe het er daar aan toe gaat en waar je het over hebt. Daisy begreep het meteen. Bij Jeugdzorg werden mijn woorden verdraaid, mijn intenties in twijfel getrokken en werd ik de maat genomen. Hier niet. Zelfs niet als JVB en ik van mening verschilden; we konden alles eerlijk bespreken.”
Welzijn van de kinderen voorop
Waar Eddy zich vooral druk over maakte, was het welbevinden van zijn drie kinderen. “Vanaf dag één stond Daisy voor hún perspectief: wat hebben ze nodig, waar hebben ze recht op en hoe organiseren we dat?! Je kunt met geen pen beschrijven hoe waardevol dat is, vooral als je zelf buitenspel bent gezet. Een ander sterk punt van Daisy is dat ze geen meeloper is. Met haar kritische vragen bood ze mij een vorm van zelfreflectie. Ze schroomde niet om mijn zwakke punten te benoemen, want nogmaals, zij zet de kinderen voorop en dat is niet altijd hetzelfde als het belang van de ouder. Maar wat een inzet! Onvermoeibaar en tomeloos is ze opgekomen voor hun rechten. Met kennis van zaken en van het werkveld, zonder zich te laten leiden door emoties. Vanaf het moment dat Daisy contact met mijn kinderen mocht hebben, is zij de vertrouwenspersoon voor mijn kinderen geworden. De kinderen ervaren het contact met haar ook als zeer fijn.”
Vergroot de slagkracht
Tot op heden is Eddy blij dat hij indertijd Daisy heeft leren kennen. “Ook al ben je assertief als ouder, en geef je niet snel op, het is fijn en helpend als er ondersteuning is, wanneer dat nodig is. Zo simpel is het nu eenmaal. En in die zin gun ik gezinnen de steun van JVB, als hun casus dreigt vast te lopen. Wat mij betreft zou de stichting mogen uitbreiden. JVB heeft weliswaar een groot netwerk dat ze kunnen consulteren, maar het zou mooi zijn als er zich nog meer mensen zouden aansluiten bij de stichting zelf. Mensen van het kaliber van Daisy, zodat ze hun slagkracht kunnen vergroten. Hun bijdrage is meer dan wezenlijk.”
Interview met Curtis de Roo, bestuurder Jeugdbescherming West
Geschreven door Carola Rossing
“Hoe leuk is het als iemand over je zegt: ‘Hij is bestuurder van de jeugdbescherming, maar zo gedraagt hij zich niet’. Natuurlijk moet je als bestuurder richtlijnen aangeven, maar uiteindelijk werk ik als mens met en voor mensen. Voor mij is dat logisch, maar dat ik door Daisy zo ook gezien wordt, vind ik een groot compliment,” aldus Curtis van Roo, van Jeugdbescherming west. “We streven er allebei naar om het menselijke in de jeugdzorg weer centraal te stellen. Niet eenvoudig, maar wel mogelijk.”
Ieder kind blijvend veilig
Toen Curtis nog programmamanager was van het expertisenetwerk Zuid-Holland, ontmoetten ze elkaar voor de eerste keer. “Misschien even goed om te vermelden dat Jeugdhulp voldoende Beschermd (JVB) voor mij identiek is aan Daisy. In die tijd benaderde zij mij met een complexe casus. Direct als Daisy is, vroeg ze me als eerste hoe onafhankelijk ik was, aangezien ik onderdeel uitmaakte van de Jeugdbescherming. Er ontstond een waardevol gesprek over ‘het waarom’, over onze drijfveren. We vonden elkaar in een heldere gemeenschappelijke missie: zorgen dat ieder kind blijvend veilig is. Ook in mijn huidige functie zoeken we vaker samen naar passende oplossingen voor gezinnen die buiten het systeem vallen en niet gezien of gehoord worden. Of naar oplossingen in het werkveld.”
Uitvoering van opgelegde maatregelen
Curtis vraagt op zijn beurt Daisy weleens om hem en zijn medebestuurders te bevragen. “Ze is daar goed in; ik zou het willen kwalificeren als ongefilterd. Ze houdt ons scherp en dat waardeer ik zeer. Haar kritische blik helpt ons om te blijven leren en ons als organisatie te blijven ontwikkelen. Daisy mee laten draaien in de teams zou interessant kunnen zijn voor de professionals, maar is wel kwetsbaar. Het is een gevoelig proces omdat het hier meestal gaat om de meest complexe situaties. Daisy’s onverbloemde eerlijkheid kan ook confronterend zijn.” Verder wijst Curtis op een essentieel juridisch gegeven. “De maatregelen die wij moeten uitvoeren als Jeugdbescherming zijn opgelegd door een rechter. Het gezin vraagt er niet om, maar moet hier wel in meebewegen. Daar zit een machtsverhouding in besloten. Toch blijf ik zoeken naar wegen zonder macht en dwang. Juist dan is het belangrijk om naast de gezinnen te staan en de verbinding te blijven zoeken.”
Hoe toch menselijk te blijven?
Voor Curtis zit de opening in een andere houding. “Nog te vaak wordt er voor gezinnen besloten wat zij nodig hebben. Laten we het omdraaien en het gezin uitnodigen om kenbaar te maken waar zíj behoefte aan hebben. Aan hen vragen: ‘hoe kunnen we u -binnen de gestelde kaders van de rechter- het beste helpen?’ Ook Daisy pleit ervoor om beter te luisteren. Horen we de ouders en kinderen ook écht?” Hoewel de Jeugdbescherming daar een gespreksmethode voor ontwikkeld heeft, blijft het een aandachtspunt om open te blijven luisteren. Curtis: “Hulpverleners zijn ook mensen met emoties. Om dit te kunnen overstijgen, helpt het om steeds weer terug te gaan naar de bedoeling: kinderen veilig laten opgroeien. Daarvoor blijft belangrijk dat we van buitenaf worden geprikkeld. Daisy’s vlam mag wat mij betreft nooit doven. Ze haalt me uit de rol van bestuurder en zet me aan het denken als méns, met vragen als: wat vind ik hier nu eigenlijk van? En: wat hebben we maatschappelijk te doen?”
Interview met Aukje Hilderink, Associate Partner bij Andersson Elffers Felix (AEF).
Geschreven door Carola Rossing.
“We waren pas net gestart met ons onderzoek, of er brak een stevige discussie op LinkedIn los. Jeugdhulp voldoende Beschermd (JVB) reageerde bij monde van Daisy behoorlijk stellig: ze vond dat de manier waarop we de vragenlijst zouden uitvoeren niet in het belang was van de jongeren. Enorm ongemakkelijk, maar achteraf ben ik blij dat we dankzij deze spiegel meer bewust hebben afgewogen of we de juiste route hadden gekozen. Dat heeft ertoe geleid dat we een ander pad zijn ingeslagen,” aldus Aukje Hilderink, Associate Partner bij Andersson Elffers Felix (AEF).
Een moreel dilemma
Als onderzoeks- en adviesbureau voor maatschappelijke vraagstukken kreeg AEF van het ministerie van VWS in 2024 de opdracht om de veiligheidsbeleving te onderzoeken van jongeren die in jeugdhulp met verblijf zitten (bijvoorbeeld een jeugdzorginstelling, gezinshuis of pleeggezin). Dit naar aanleiding van de aanbevelingen van Commissie de Winter met betrekking tot de misstanden in de jeugdzorg. Aukje: “Ook als er geen incidenten gemeld worden, betekent dat nog niet dat kinderen zich veilig voelen. Voor dit belevingsonderzoek verzochten we de betreffende jongeren een vragenlijst in te vullen. Geheel volgens de gebruikelijke onderzoeksrichtlijnen, vroegen we daarbij voor jongeren onder de 16 om toestemming van de ouders en/of voogden. Dat ontketende een scherpe reactie van Jeugdhulp voldoende Beschermd. Juist bij deze doelgroep zal het soms thuis niet veilig zijn geweest, of is het de voogd onvoldoende gelukt om de veiligheid in jeugdhulp te borgen. Hoe konden we jongeren dan aan hen toestemming laten vragen? Daar hadden ze echt wel een punt; het bracht ons in een moreel dilemma.”
Opnieuw in beraad
Mede door de vasthoudendheid van Daisy is het onderzoek toen tijdelijk stilgelegd. Het onderzoeksteam laste een pauze in om zich opnieuw te beraden; wat was wijsheid? Aukje: “Om tot antwoorden te komen stelden we ons vragen als: wat rakelen we emotioneel bij de jongeren op met onze vragen, zonder dat we de nazorg van dichtbij kunnen borgen? Hoe staat dit tegenover het belang van het kind om zich te kunnen laten horen, en te ervaren dat zijn of haar stem ertoe doet? Daarvoor zijn we met diverse professionals in gesprek gegaan, van juristen tot traumadeskundigen, met jongeren en ervaringsdeskundigen, en natuurlijk ook met JVB. Daisy kwam met een duidelijk pleidooi om geen toestemming van ouders of voogden te vereisen, onder andere op basis van de internationale kinderrechten. Daarnaast beargumenteerde ze waarom de potentiële schade die sommige partijen vrezen, er eigenlijk niet zou zijn. Dit beeld werd door een trauma-expert bevestigd.” Multidisciplinair werd er gezocht naar wat nu écht in het belang van het kind zou zijn: wel of geen toestemmingsverklaring vragen?
Een ongebruikelijke keuze
Al met al kwamen ze tot een nieuw perspectief. Het onderzoeksteam besloot om bij de 12-16 jarigen geen toestemming van ouder of voogd meer te eisen. “Dit is best bijzonder en niet bepaald een gebruikelijke stap in onderzoek,” aldus Aukje. “Onder de 16 wordt er altijd om toestemming gevraagd aan ouder of voogd; dat zijn de richtlijnen. In dit geval hebben we echter zorgvuldig naar het belang van de doelgroep gekeken. Het belang van de jongere om zijn of haar stem te laten horen was voor ons uiteindelijk doorslaggevend. Ook onderzoekstechnisch zit hier een belangrijke ethische afweging. Aangezien er beleid wordt gemaakt op basis van dit onderzoek, is het van belang om alle perspectieven te kunnen horen. Door toestemming van de ouders of voogd te vereisen, loop je het risico dat we juist de situaties waarin het níet goed gaat, onvoldoende in kaart krijgen, en het beleid dat gemaakt wordt dus niet passend is.” Juist omdat dit in het onderzoeksveld ongebruikelijk is, gaat AEF de totstandkoming van de keuze ook expliciet in het onderzoeksrapport beschrijven. “Het was voor ons een voortschrijdend inzicht dat het belang van het kind, dat wij uiteindelijk willen dienen, hier om een andere aanpak vroeg. Ik zou ook de onderzoekers van universiteiten en hogescholen, en hun ethische commissies, willen uitnodigen hier met elkaar een gesprek over te voeren. Niet voor ieder onderzoek hoeft dezelfde keuze gemaakt te worden, zolang de afweging maar expliciet wordt gemaakt.”
Inhoud overstijgt toon
Aukje is helder over haar ervaring met JVB. “De scherpe toon van Daisy is begrijpelijk, maar het mag wat mij betreft wat genuanceerder. Het kostte me in het begin eerlijk gezegd wel moeite om open te blijven staan voor haar argumenten, juist vanwege die toonzetting. Voor ons als onderzoeksbureau is een neutrale en onafhankelijke positie van belang. In ons eerste contact leek weinig ruimte voor dit andere perspectief. Toch bleek ze, vanaf het moment dat we met elkaar in gesprek gingen, wel degelijk begrip voor onze positie te hebben en gaf ze waardevolle input om tot ons eigen afgewogen standpunt te komen.” De overtuiging van de goede intentie van Daisy woog voor Aukje zwaarder dan het ongemak. “Irritatie over de toon mag niet betekenen dat je niet meer naar steekhoudende argumenten luistert. En al helemaal niet als onderzoeker. Zonder Daisy’s interventie waren we niet gaan bijsturen.”
Interview met Marrit Elzinga, voormalig hoofd behandeling en GZ-psycholoog.
geschreven door Carola Rossing
“Als je verandering wilt bewerkstelligen is het goed om mensen uit te nodigen die zich durven uitspreken. Daar kun je bij Jeugdhulp voldoende Beschermd (JvB) wel van op aan,” aldus Marrit Elzinga, hoofd behandeling en GZ psycholoog bij Pactum in Zetten. “JVB laat zich op de sociale media stevig uit over de jeugdzorg in het algemeen, en zorg met dwang in het bijzonder. De manier waarop is soms kort door de bocht, en toch hebben we Daisy en Angelo uitgenodigd om mee te draaien in onze teams. We hebben specifiek dit tweetal uitgekozen vanwege hun vakmanschap; ze zijn ervaringsdeskundigen én professionals.”
Leren van het ongemak
Marrit spreekt van een waardevolle toevoeging. Sinds begin mei 2024 draaien Daisy en Angelo van JVB van tijd tot tijd mee op de werkvloer. “Daarmee willen we het vakmanschap van onze professionals versterken, en wel op twee fronten. Enerzijds met het vergroten van kennis en anderzijds door te leren van het ongemak wat een ervaringsdeskundige met zich meebrengt. Bij bepaalde interventies benoemen Daisy en Angelo onverbloemd wat het negatieve effect op hen was. En ik kan je vertellen dat dit echt van alles oproept bij onze hulpverleners. Het is pijnlijk als je al jaren oprecht meent te helpen en dan blijkt dat het averechts kan werken. Deze kennis zet je meer in beweging dan dat je terugkomt van een dag op een congres. Een ander effect is: met tegenwind kun je kracht beoefenen. Zo leren groepsleiders om -in het algemeen- krachtiger in relaties te staan. Dit komt de relatie met onze kinderen weer ten goede.”
Een derde bron van kennis
Zoals in elke sector zijn ook de zorgprofessionals gewend om op een bepaalde manier hun werk te doen. “Natuurlijk spiegelen we elkaar, maar toch belanden we soms in de valkuil van onzinnige of zelfs beschadigende zorg. Helaas zijn onze kinderen niet altijd in staat om dit adequaat aan te geven, maar deze ervaringsdeskundigen wel,” aldus Marrit. “Ik denk dat we de ervaringsdeskundigheid in brede zin daarom als een structurele bron van kennis moeten gaan zien. Naast de huidige twee kennisbronnen, wetenschappelijke kennis en ervaringskennis van professionals, is de ervaringskennis van ervaringsdeskundigen een noodzakelijke derde bron. De implementatie van deze ‘revolutie’ vraagt zorgbreed nog veel tijd en werk.”
Wederzijdse erkenning en waardering
Juist omdat het allemaal zo persoonlijk en gevoelig ligt, zowel bij de ervaringsdeskundigen als professionals, moet er wel aan wederzijds begrip gewerkt worden. De verbinding opzoeken gaat niet altijd vanzelf. Marrit: “In Zetten moesten we veel hobbels nemen. De activistische uitspraken van JvB op de socials zijn van waarde, want er worden inderdaad nog té veel rechten van kinderen overtreden en kinderen getraumatiseerd. Tegelijkertijd voelen onze individuele professionals zich hiermee tekort gedaan. Wat dacht je van de zorgverlener die op de werkvloer een suïcide meemaakt, in elkaar geschopt wordt of met een gebroken kaak naar het ziekenhuis gebracht moet worden? Dat komt minder vaak naar buiten, maar is er wel degelijk. Dat de zorgverleners het ‘niet goed doen’, is dan bijna niet te verteren. We moeten elkaar juist versterken, in plaats van elkaar wegzetten.” Marrit wijst op het feit dat we als mens erkenning nodig hebben en gewaardeerd willen worden. Wederzijds met elkaar in gesprek gaan, acht ze hiervoor essentieel.
Toetsen van elkaars aannames
Marrit: “De samenwerking vroeg in het begin dan ook veel van mijn eigen gespreksvaardigheden. Aan beide kanten heb ik erop aangedrongen dat ze elkaar moesten opzoeken en zich uitspreken. Ook écht elkaars aannames toetsen.” Eerst willen begrijpen, dan begrepen worden. “Inmiddels zie ik dat zorgverleners zich minder op de vingers gekeken voelen en dat ze Daisy en Angelo zelfs opzoeken. Bij Daisy en Angelo zie ik meer begrip ontstaan voor de dagelijkse mogelijk- én onmogelijkheden. Als je elkaar beter leert kennen, kom je naar mijn idee voorbij de beeldvorming en kun je terug naar het gemeenschappelijk doel: de kinderen. Wat dit de kinderen uiteindelijk gaat opleveren, daar is het nog te vroeg voor. In ieder geval is er nu bereidheid om naar elkaar te luisteren. Dat is al een belangrijke stap.”
Onderzoek naar Rechtsbescherming kind en ouder, o.l.v. prinses Laurentien van Number 5 Foundation . met als
doel een rapport te leveren vanuit het perspectief van kind en ouder. Vanaf okt 2022 hebben we met enthousiasme en energie onze bijdragen geleverd aan de werksessies van Number 5, Aanpak verbetering rechtsbescherming ministerie. J&V
In 26 augustus 2024 kwam het document:;Tussenstand Dialoog van Mens tot Mens Rechtsbescherming, Kwaliteit, Toezicht in de Jeugdzorg Helaas op 23 december 2024 ontvingen we deze mail: Mail Krijn en Anna
Waar uit blijkt dat Number 5, zonder overleg met betrokken partijen en deelnemers, het besloten heeft, om niet met het beloofde eindresultaat naar buiten te komen, zoals in de tussen evaluatie van aug 2024 word geschreven.
Intensieve samenwerking Pactum Zetten
Lieve Gemmetje Victoria,
Het is vijftig jaar geleden dat jij de moedige stap zette en je verhaal deelde over de onveiligheid in de Heldringstichting in Zetten. De geneeskundig directeur die daarvoor verantwoordelijk was, werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf.
Lieve Gemmetje, dat waren nog eens tijden; dat mensen ook berecht en bestraft werden voor hetgeen zij kinderen hadden aangedaan, zoals lijfstraffen, eenzame opsluiting, aanranding en verkrachting. Wat hebben jullie er toen hard voor gevochten en dat ging zeker niet gemakkelijk. Jullie werden uitgelachen, uitgejouwd, achtervolgd, ziek en leugenachtig verklaard, maar uiteindelijk zegevierde het recht. Wij kunnen je daarvoor niet genoeg bedanken, Gemmetje, want door jullie moedige strijd kunnen wij nu, 50 jaar later, aan de jeugdzorgorganisatie die nog steeds in Zetten is gehuisvest vragen: ‘Hoe gaat het nu? Wat is er sinds die tijd verbeterd? Wat is er terechtgekomen van de jongeren die bij jullie hebben gewoond? Hebben ze hun school kunnen afmaken? Hoe is het gelukt kinderrechten te respecteren?’
Helaas, Gemmetje, moesten we eerder dit jaar opnieuw vernemen dat het voor jongeren niet veel beter is geworden. Het rapport van Jason Bhugwandass, “Eenzaam gesloten”, bevestigde wat veel lotgenoten al wisten: het lukt mensen die met hart en ziel in de jeugdzorg werken maar niet om veiligheid voor jongeren te creëren, zodanig dat zij kunnen leren, wonen, werken en hun talenten kunnen ontwikkelen. Hoe kan dat?
Nieuwsgierig zochten wij van JVB, vanaf het uitkomen van ons manifest in juni 2021, contact met leidinggevenden van de organisatie Pactum. Jaarlijks gingen we terug om te delen wat we wisten en vonden van de organisatie.
Ons eerste bezoek was op 28 juni 2021.
We hebben gesprekken gevoerd met de op dat moment betrokken hoofdbehandelaar en directeur.
Behalve het doel bespreekbaar maken wat is en wat anders zou moeten in onze ogen hadden wij geen enkele verwachting verder van onze bezoeken.
Dit leidde ertoe dat wij in januari 2024 de vraag kregen of wij wilden bijdragen aan intervisie voor het personeel. Hierop hebben we ja gezegd. We keken mee, vergaderden mee, zagen personeel vertrekken en komen en weer gaan.
Onze terugkerende bezoeken aan Pactum Jeugd- en Opvoedhulp Zetten hebben tot iets onverwachts geleid.
Vanaf het uitbrengen van ons Manifest Jeugdzorg Urgenties! hebben wij ervoor gekozen om regelmatig naar Zetten te gaan.
Des te meer verraste het ons ook wel enigszins, toen we in januari 2024, van de op dat moment betrokken hoofdbehandelaar van Zetten, Marrit Elzinga, de vraag kregen of wij wilden aansluiten bij de intervisie van alle teams. Om het kindperspectief te brengen en bij te dragen aan het vergroten van vakmanschap.
